فرش اردبیل شیخ صفی

[ad_1]

d981d8b1d8b4 d8a7d8b1d8afd8a8db8cd984 d8b4db8cd8ae d8b5d981db8c 6069ce408bcdd فرش اردبیل شیخ صفی

قالی اردبیل یک سند تاریخی نیز محسوب می‌شود

قالی اردبیل یکی از قدیمی‌ترین، مهم‌ترین و استثنایی‌ترین قالی‌های جهان میباشد. البته اهمیت قالی اردبیل تنها به دلیل قدمت و زیبایی آن نیست بلکه به دلیل روایتگری یکی از مهم‌ترین زمان تاریخی ایران‌زمین میباشد.

قالی اردبیل یک جفت قالی ایرانی نفیس با محبوبیت جهانی میباشد که در زمان پادشاهی شاه تهماسب صفوی برای مقبره جدش بافته شده‌بود. اکنون یکی از آنها در مالکیت موزهٔ ویکتوریا و آلبرت لندن و دیگری در موزه هنر شهرستان لس‌آنجلس نگهداری می‌شود.

این قالی از نظر طرح و بافت یکی از نفیس‌ترین و مشهورترین قالی‌های جهان میباشد که در لیست ۵۰ تاثیر شاهکار هنری برگزیده جهان قرار گرفته‌میباشد. کارشناسان آثار هنری، این فرش را با نقش داشتن و نگاره‌های زیبای آن، یک تاثیر هنری انتزاعی منحصربه‌شخص می‌دانند که از نظر سطح هنری با نقاشی‌های انتزاعی قرن حاضر تساوی می‌کند. هسته مرکزی گروه قالی‌های ترنجدان میباشد.

قالی اردبیل یک سند تاریخی نیز محسوب می‌شود زیرا دارای زمان و امضا میباشد و در سال ۹۱۸ خورشیدی (۹۴۶ ه‍.ق / ۱۵۳۹ میلادی) در سیزدهمین سال پادشاهی شاه تهماسب بافته شده‌میباشد. تار و پود آن ابریشمی میباشد و گره‌های پارسی دارد. در هر اینچ مربع آن حدود ۱۷×۱۹ گره وجود دارد. برخلاف دیگر قالی‌های مشهور آن دوران، این قالی طرحی آرام دارد و نگاره‌های جانوران و انسان بر آن نقش داشتن نشده‌میباشد زیرا برای استفاده در مکانی مقدس بافته شده بود.

d981d8b1d8b4 d8a7d8b1d8afd8a8db8cd984 d8b4db8cd8ae d8b5d981db8c 6069ce4095bd7 فرش اردبیل شیخ صفی

قالی اردبیل یکی از قدیمی‌ترین، مهم‌ترین و استثنایی‌ترین قالی‌های جهان میباشد

این قالی مشهور از آن سمت قالی اردبیل نامیده می‌شود که از مسجدی واقع در مصلّی اردبیل که شاه اسماعیل و جد او شیخ صفی الدین (که سلسله صفویه نام خود را از او گرفته) مدفون شده‌اند، به دست آمده‌میباشد. این قالی بنا به توصیه ویلیام موریساز شرکت ونیست رابینسون خریداری شد که شرکت مزبور آن را از شرکت زیگلر واقع در تبریز خریده بود.

بیشتر بخوانید:  جدیدترین تابلو فرش ابریشم

قالی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی که در بعضی از کتابهای معتبر ایرانی و خارجی به نام قالی مسجد اردبیل از آن یاد شده، با نام قالی شیخ صفی که در جهان یا “فرش اردبیل” محبوبیت یافته، قصه درازی تا آمدن به سالن گالری “جمیل” در موزه ویکتوریا و آلبرت دارد.

این قالی‌ها احیانا به‌دستور شاه تهماسب اول بافته شدند و به‌محض اتمام کارشان در سال سیزدهم زمامداری او در کف تالار قندیل‌منزل حرم شیخ صفی‌الدین اردبیلی گسترده شدند. در سال ۱۸۴۰ میلادی در اردبیل زلزله‌ای رخ می‌دهد که سبب نابسامانی مقبره شیخ صفی و صدمه به قالی‌ها می‌شود.

متولیان حرم در جستجوی راهی برای فراهم کردن هزینه‌های بازسازی، به‌دامان شرکت انگلیسی “زیگلر و شرکا” می‌افتند که در آن دوران دستی در کار تجارت قالی داشت و مرکز آن در منچستر بود. زیگلر قالی ‌ها را به 80 تومان خرید و در اندک زمانی از ایران خارج کرد و در این سو متولیان مقبره هم یا اقدام برای بازسازی و پوشاندن طاق قندیل‌منزل، نقش داشتن قدیمی آن را هم از بین بردند.

d981d8b1d8b4 d8a7d8b1d8afd8a8db8cd984 d8b4db8cd8ae d8b5d981db8c 6069ce40a06be فرش اردبیل شیخ صفی

قالی شیخ صفی

“زیگلر و شرکا” قالی ‌ها را به‌ سرعت به انگلستان منتقل کرد و آن رابه‌دست ترمیم‌گران صبوری سپرد که در روندی آرام و مطمئن، هردوی فرش‌ها را بازسازی و بازیابی کردند. صد البته در این میانه مشکلی بروز کرد: از کارگاه ترمیم دو قالی بیرون آمد که دیگر جفت و همسان نبودند.

بیشتر بخوانید:  آشنایی با صنایع دستی مشهد

از حاشیه یکی برای ترمیم دیگری استفاده شده بود و عاقبت این فرآیند، تولد دوباره یک فرش کامل و یک قالی بدون حاشیه بود. والبته که این قالی ‌ها با همین شرایط هم خواهان بسیار داشتند و چندین دست چرخیدند تا اینکه شرکت “وینسنت رابینسون و شرکا” در سال 1892 فرش بزرگتر را به ارزان‌فروشی گذاشت. ویلیام موریس کارشناس و نویسنده معروف (که در ایران هم آثار ادبی‌اش شناخته شده میباشد) در این دوران قالی را دید و آن را “حیرت آور و بی‌نظیر” توصیف کرد و مسئولان موزه ویکتوریا و آلبرت را به خریدش واداشت.

منابع مالی گردآوری شد و موزه ویکتوریا و آلبرت پس از کشاکش بسیار بالاخره در سال 1893 قالی بزرگتر را به بها 2000 پوند استرلینگ خرید و آن را به دیوارهای گالری‌های خود آویخت. نقش داشتن‌های تحیر‌انگیز و بی‌مشابه این قالی از همان دوران الهام بخش بسیاری از هنرمندان اروپایی بوده و رد پای کپی‌های این قالی تا اتاق کار هیتلر هم رسیده بود.

اما بخت قالی کوچک تا سال‌ها نامعلوم باقی ماند تا اینکه در سال 1953 بالاخره این قالی دوم هم سر از دهلیزهای یک خانواده سریال‌دار ناشناس درآورد که آن را به موزه لوس آنجلس کانتی اهدا کردند. موزه ویکتوریا و آلبرت در سال‌های انتهایی قرن گذشته قالی شیخ صفی را از دیوار پایین آورد و در سال 2006 یک پناه و قاب ویژه برای آن ساخته شد تا ضمن حفظ از صدمه‌های احتمالی، امکان بازبینی مفید و درست آن وجود داشته باشد.

d981d8b1d8b4 d8a7d8b1d8afd8a8db8cd984 d8b4db8cd8ae d8b5d981db8c 6069ce40ac02a فرش اردبیل شیخ صفی

این قالی نهایت لطافت و زیبایی هنر قالی‌بافی ایرانیان را به نمایش می‌گذارد

مشخصه‌ها قالی اردبیل:

این قالی نهایت لطافت و زیبایی هنر قالی‌بافی ایرانیان را به نمایش می‌گذارد.

بیشتر بخوانید:  ویژگی های یک فرش دستباف

تار قالی از جنس ابریشم و گره‌های آن از جنس پشم و در ۱۰ رنگ مختلف بافته شده‌اند.

در انتهای یکی از قالی‌ها زمان اتمام قالی سال ۹۴۶ قمری در کنار بافنده آن مقصد کاشانی بافته‌شده‌ میباشد.

نخ‌های قالی تماماً با مواد طبیعی مشابه پوست انار رنگ شده‌اند. در این قالی پشم بیشتر از ابرایشم به کار گرفته شده چرا که پشم رنگ را بهتر به خود می‌گیرد.

۱۰ قالی‌باف همزمان به‌طور ۲۴ ساعته بر روی قالی کار می‌کردند تا در دوران مقرر به اتمام برسد.

d981d8b1d8b4 d8a7d8b1d8afd8a8db8cd984 d8b4db8cd8ae d8b5d981db8c 6069ce40b7841 فرش اردبیل شیخ صفی

نخ‌های قالی تماماً با مواد طبیعی مشابه پوست انار رنگ شده‌اند

در این قالی در هر اینچ مربع ۳۴۰ گره (۵۳۰۰ گره در ۱۰ سانتی‌متر مربع) زده‌شده‌ که نشانی بر لطافت و تمرکزفکر بالا آن میباشد. بد نیست بدانید که فرش‌های امروزی بین ۱۶۰-۸۰ گره در هر اینچ مربع دارند. در حقیقت این تراکم بالای گره‌ها در قالی‌های اردبیل سبب زیبایی آن‌ها شده میباشد.

طول این جفت قالی‌ها 11متر و 52 سانتی‌متر و عرض آنها 5 و 34 سانتی‌متر بوده و استاد مقصود کاشانی در ساخت هرکدام 33 میلیون گره پارسی زده بود. روی این فرش‌ها بیت “جز آستان توام در جهان پناهی نیست. سر مرا بجز این در، حواله گاهی نیست” نقش داشتن بسته و استاد مقصود کاشانی امضای خود را هم با ذکر “بنده” پای این تاثیر بی‌نظیر خود گذاشته بود. و البته آنچه مهمتر از همه بوده، درج سال اتمام این کار به “سنه 946 قمری” میباشد که حوالی سال 918 شمسی و دهه چهارم قرن 16 میلادی را نشان می‌دهد.

 

منبع: بیتوته

[ad_2]

مطلب پیشنهادی

راهنمای خرید فرش دستباف ایرانی

[ad_1] هنگام خريد فرش دستباف، يك كارشناس فرش باشيد فرش دستباف يكى از عمده ترين …