معرفی صنایع دستی کاشان

کاشان شهری تاریخی می باشد که مرکز شهرستان می باشد و بخشی از استان اصفهان محسوب می‌شود.این شهر در مرکز ایران واقع شده‌می باشد. کاشان مهد تمدن و فرهنگ سنتی ایران و مشهور به دارالمؤمنین می باشد. این شهر دارای بیش از ۷٬۵۰۰ سال قدمت شهرنشینی و یکی از زیباترین شهرهای ایران می باشد.

کاشان اولین سکونت گاه جمع نشینی و شهرنشینی بشر روی کره خاکی با نام تمدن سیلک بوده و اولین تمدن آریایی و اولین گویش و گویش و زبان آریایی و پارسی کنونی از این تمدن و این شهر بوده‌می باشد.

قالی کاشان :

شهر کاشان زمینه ای طولانی در بافت قالی دارد و حدود یک سوم از ساکنان آن در صنعت قالی بافی مشغولند. نقوش گل، برگ، شاخه های درختان، حیوانات، یا وقایع و شخصیت های تاریخی نقوش قالی کاشان را شکل می دهند و برای رنگ نخ ها از ریشه روناس، پوست گردو، پوست انار و برگ درخت مو استفاده می کنند. مهارت های سنتی قالی بافی از مادران و مادربزگ ها به دختران منتقل می شود و مردان نیز آن را فرا می گیرند. بد نیست بدانید که مهارت قالی بافی کاشان در لیست میراث معنوی یونسکو قرار دارد و دارای بها جهانی می باشد. سازمان یونسکو، مهارت های سنتی قالی بافی کاشان را انعکاس‌یافته کننده خلاقیت انسانی و تنوع فرهنگی اجتماع ایرانی می داند.

شَعربافی یا شربافی :

شَعربافی یا شربافی یکی از صنایع دستی کاشان می باشد .شعر بافي همان پارچه بافي می باشد كه جولائي نيز گفته مي شود . در فرهنگ فارسي شعر به معناي موي باريك و موي انسان يا حيوان مي باشد و به بافنده اين كار موباف میگويند . تاريخ دقيق اولين دستگاه بافندگي معلوم نيست . شايد بتوان گفت ، هنر پارچه بافی در ايران قدمت چندين ساله دارد . پارچه هاي شعر بافي كه در كاشان توليد مي شود بيشتر به مناطق غرب و كرد نشين كشور فرستاده می شود و دارای ابعاد مختلفي می باشد . به دليل بافت آسان آن می توان قدمت آن را بسيار دورتر از ديگر بافته ها دانست .نقشهٔ خاصی برای بافت شَعربافی وجود ندارد و به دو شیوه آسان و میله‌ای (راه‌راه) بافته می‌شود. شعر آسان را بیشتر به رنگ‌های بنفش، زرشکی، مشکی، زرد، بادنجانی، سبز، گلی برای لباس زنان و شعر میله‌ای را به شکل سیاه و سفید به عرض ۲ متر و طول ۱٫۵ متر برای لباس مردان می‌بافند. رسم می باشد که نام بافنده با نشان طلایی در سر و ته پارچه درج شود. گفتنی می باشد که در گذشته، (تا حدود ۵۰ سال پیش) بافندگی با دستگاه شعربافی، زیاد دشوار بوده و تنها از عهده جوانان بر می‌آمده‌می باشد. اما یکی از شَعربافان قهار آن دوران به نام حاج حبیب الله خادم تکه‌ای را به این دستگاه افزایش می‌کند که کار با آن را زیاد آسان تر می‌نماید.

مخمل بافی :

مخمل پارچه ای می باشد پرزدار و ابریشمی كه در انواع مختلف تولید می شود كه حاوی مخمل آسان، مخمل موجدار و مخمل بازي کردن نقش برجسته كه زیباترین نوع آن با طرح و بازي کردن نقش برجسته می باشد كه از آن برای دوخت لباس، جلد قرآن، سجاده و جانماز استفاده می شود.

پارچه‌های زربافی :

زری بافی نیز همانند شعربافی یکی از هنرهای زیاد قدیمی در کاشان می‌باشد. البته آثاری که از این هنر بدست می‌آید معمولا دارای ارزش زیادی بوده و زیاد گرانبها محسوب می‌شوند. بطورکلی زربافت به پارچه‌ای گفته می‌شود که تارهای آن از جنس ابریشم خالص بوده و پودها نیز از نخ گلابتون هستند. این نوع نخ رنگی طلایی دارد و به همین علت اگر نگاهی به این آثار داشته باشید قطعا مجذوب زیبایی آنها خواهید شد. البته اگر علاقمندید تا اطلاعات بیشتری در خصوص این هنر بدست آورید و یا بازدیدی از آثار منحصربفرد زری بافی داشته باشید، می‌توانید به مرکز هنرهای سنتی کاشان که در خیابان غیاث الدین جمشید واقع شده می باشد سری بزنید.

سفال کاشان :

از هنر های باستانی در دیار کاشان می باشد که قدمت 7 هزار ساله دارد. در واقع سفال گری از کهن ترین هنر های بشر می باشد، شواهدی وجود دارد مبنی بر اینکه هنر سفال گری از کاشان پا بر زمینه وجود نهاده می باشد. سفال  های کاشان در طرح و بازي کردن نقش های مختلفی عرضه می شوند.

گلیم و جاجیم کاشان

گلیم دست‌بافته‌ای پشمی می باشد که بردار بافته می شود و از آن به عنوان قالی استفاده می کنند. جاجیم یک زیرانداز می باشد که کرک ندارد و می توان دو روی آن را مورد استفاده قرار داد.

معرق چوب :

هنری می باشد كه نسبت به دیگر صنایع دستی از زمینه كمتری بهره‌مند بوده، انواع معرق چوب با شیشه و چرم می باشد؛ یك كارگاه معرق چوب در مركز هنرهای سنتی كاشان مشغول به تلاش می باشد، از قطع‌کردن و در كنار هم قرار دادن چوب های رنگی تابلوهای زیاد نفیسی ساخته می شود.

کاشی کاشان :

کاشی سازی هم از صنایع قدیمی کاشان می باشد. این کاشی ها علاوه بر اینکه در بناهای مختلف برای پوشش دیوارها و تزیینات به کار می روند، می توانند زینت بخش منزل شما نیز باشند. قطعات کوچک کاشی های رنگی و منقوش می توانند جای تابلو روی دیوارتان را بگیرند.

گیوه نَشَلجی :

«گیوه نَشَلجی» یکی از معروف‌ترین صنایع دستی منطقه کاشان می باشد.  روستای نَشَلج در ۴۵ کیلومتری کاشان و در مسیر جاده کاشان به مشهد اردهال قرار گرفته می باشد. در تهیه گیوه نَشَلجی مردان تخت گیوه را می‌کِشند و زنان رویه گیوه را می‌بافند. پارچه، کتیرا و پوست و اندام گاو از مهمترین وسیله تهیه تخت گیوه هستند. اندازه گیوه با کم و زیاد کردن فتیله‌های پارچه‌ای معین‌کردن می‌شود. پس از تهیه تخت گیوه، تَخت‌کِش‌ها آن‌را به زنان گیوه چین می‌سپارد تا زنان رویه گیوه را ببافند.